Tại sao có lạm phát? Lạm phát xảy ra khi nào?

Gần đây, cụm từ “lạm phát” được nhắc đến rất nhiều trên những trang tin tức cũng như các bản tin thời sự. Vậy lạm phát là gì? Tại sao lạm phát lại xuất hiện và khi nào thì lạm phát xảy ra? Bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về lạm phát và nguyên nhân xảy ra lạm phát.

Trước hết, chúng ta cần hiểu lạm phát là gì?

Lạm phát là sự tăng mức giá chung một cách liên tục của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian và sự mất giá trị của một loại tiền tệ nào đó. Khi mức giá chung tăng cao, một đơn vị tiền tệ sẽ mua được ít hàng hóa và dịch vụ hơn so với trước đây, do đó lạm phát phản ánh sự suy giảm sức mua trên một đơn vị tiền tệ.

Ví dụ như trước đây 1 kg đường có giá 16.000 VNĐ, nhưng hiện tại 1kg có giá 22.000 VNĐ. Điều này có nghĩa giá đường tăng thêm trong khoảng thời gian này và đồng tiền bị mất giá.

Vậy tại sao lại xuất hiện lạm phát? Lạm phát xảy ra khi nào? Sau đây tôi sẽ liệt kê một số nguyên nhân dẫn đến lạm phát:

Do hiệu ứng cầu kéo

Lạm phát do cầu kéo được hiểu là nhu cầu của thị trường tăng nhanh chóng khiến cho các nhà sản xuất không thể cung cấp kịp thời, do vậy hàng hóa, dịch vụ trở nên khan hiếm và người tiêu dùng phải chi trả nhiều tiền hơn để mua một hàng hóa hoặc sử dụng một dịch vụ. Bên cạnh đó, có thể do việc thực hiện chính sách thu chi mở rộng của Chính phủ khi chi tiêu quá mức vào các hoạt động hỗ trợ, các công trình chưa thực sự cần thiết. Một nguyên nhân khác cũng có thể do thu nhập của các hộ gia đình tăng cao và họ chi tiêu thoải mái hơn.

Do hiệu ứng chi phí đẩy

Giá thành nguyên liệu sản xuất tăng cao buộc các nhà cung cấp tăng giá thành sản phẩm của họ.

Ví dụ: Cuộc chiến tại Ukraine đã đẩy giá lương thực và nhiên liệu đốt lên cao, điều này đã buộc những nhà hàng, quán ăn ở quốc gia tăng giá món ăn của họ.

Bên cạnh đó, công nhân đình công dẫn đến việc thiếu hụt nguồn nhân lực và các công ty phải tăng lương cho công nhân để giữ chân họ.

Cuối cùng thảm họa tự nhiên gây đình trệ hoạt động sản xuất cũng là một yếu tố cấu thành lạm phát.

Ví dụ: Lũ lụt kinh hoàng hồi tháng 7 ở Úc đã hủy hoại nhiều loại hoa màu và khiến cho giá cả rau quả tăng chóng mặt, trước khi lũ lụt xảy ra một cây xà lách có giá khoảng 2,80 đô- la nhưng vào thời điểm này một cây xà lách có giá 11,99 đô la.

Tất cả những nguyên do trên đều ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và buộc các nhà cung cấp tăng giá thành sản phẩm của họ.

Lạm phát tích hợp

Lạm phát tích hợp có thể hiểu là kỳ vọng về tỷ lệ lạm phát hiện tại sẽ tiếp tục diễn ra trong tương lai. Khi giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng, mọi người kỳ vọng tiền lương của họ cũng sẽ tăng lên để có thể trang trải những nhu cầu thiết yếu. Điều này dẫn đến việc chi phí cho hàng hóa và dịch vụ cao hơn và hai yếu tố này liên tục tác động lẫn nhau khiến cho lạm phát kéo dài.

Lạm phát do nhập khẩu

Giá cả hàng hóa nhập khẩu tăng do thuế khiến mức giá chung của hàng hóa bị giá hàng hóa nhập khẩu đội lên dẫn đến tình trạng lạm phát.

Ví dụ: Đầu năm 2022, giá xăng dầu thế giới tăng mạnh do cuộc chiến giữa Ukraine và Nga nổ ra từ đó khiến cho giá xăng dầu tại Việt Nam tăng gấp 3 lần và điều này còn ảnh hưởng đến chi phí vận chuyển hàng hóa, tác động đến giá thành hàng hóa.

Lạm phát do tiền tệ

Khi ngân hàng nhà nước phát hành quá nhiều tiền khiến cung lượng tiền lưu hành trong nước tăng, phát sinh lạm phát. Khi ngân hàng tiến hành mua ngoại tệ và giữ cho đồng tiền trong nước không mất giá. Hoặc có thể do ngân hàng mua trái phiếu theo yêu cầu nhà nước, khiến cho lượng tiền lưu thông tăng lên nhiều.

Ví dụ: 5 tháng đầu năm 2021, Venezuela cung tiền ra thị trường tăng lên đến gần 60-70%, trong khi đó GDP chỉ tăng 1,1%, từ đó khiến lạm phát tăng phi mã với 264,8%.

Trên đây là một số thông tin về lạm phát và nguyên nhân xảy ra lạm phát. Tôi hy vọng bài viết này có thể giúp các bạn có cái nhìn bao quát hơn về lạm phát và thời điểm lạm phát diễn ra.

Tài liệu tham khảo: